|
|
|
Yazar
|
:
Hicran Hanım HALAÇ
& Ebru ULAŞ
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
42(3)
|
|
Sayfa |
:
17-34
|
|
DOI Number: |
:
|
| Cite : |
Hicran Hanım HALAÇ & Ebru ULAŞ, (2019). ESKİGEDİZ GENEKSEL KONUTUNDA ÇIKMA TİPOLOJİLERİ ÜZERİNE İNCELEME. Route Education and Social Science Journal , 42(3), p. 17-34. Doi: 10.17121/ressjournal.2347.
|
|
1261 1028
|
Özet
Geçmiş değerlerimizin belgesi niteliğindeki kültürel mirasımız 1950 sonrasında uygulanan kentleşme politikaları sonucunda zamana karşı telafisi olmayan yok olma tehlikeleri ile karşı karşıya gelmektedir. Bu tehlikelere karşı tüm insanlığın ortak malı olarak kabul edilen değerlerin saptanması, belgelenmesi, korunması, tanıtılması ve gelecek kuşaklara özgünlüğüne zarar gelmeden aktarılması günümüz insanının en doğal görevi olarak kabul edilmektedir. Geçmişten günümüze kültürel izlerin aktarımında aracı olan maddi kültür varlıklarımızdan birisi ise dönemlerinde inşa edilen konutlardır.
Her yörenin, her kültürün kendisine özgü yapıları olmasına rağmen çıkma, geleneksel Türk evini birbirine yaklaştıran en önemli unsurlarından birisidir. Geleneksel konutun önemli bir öğesi olan çıkma, Kütahya iline bağlı Eskigediz ilçesinin geleneksel konutunda da sıkça kullanılmıştır. Şehrin geneline hakim olan sade ve gösterişten uzak yapı cephelerinde zemin kat üstündeki çıkmalar yapı cephesine olduğu kadar sokak siluetini de etkilemektedir. İç yaşamın dışa yansıması, dışarıdaki yaşamın iç yaşama dahil olabilmesine olanak tanıyan çıkmalar Eskigediz konutlarında çeşitlilik göstermektedir.
Eskigediz sokak dokusunun şekillenmesinde ve sokağın hareketlenmesinde önemli rol oynayan çıkmalarda düz çıkma ve gönye çıkma farkı net bir şekilde ayrıştırılmaktadır. Düz ve gönye çıkmanın cephedeki kullanım farkları irdelenmiş, yapıya ve sokağa sağladığı avantajlar değerlendirilmiştir. Belgeleme niteliğindeki çalışma kapsamında, tarihi dokusunu büyük ölçüde koruyan Eskigediz ilçesinde bulunan 111 tescilli konut incelenerek çıkmasız ve çıkmalı konut tespitleri yapılmıştır. Yapılan tespitler üzerine çıkmalı konutlar kendi içerisinde kategorize edilmiştir. Tek cephe, çift cephe ve üç cephede çıkmalı yapıların düz ve gönye çıkmalarının dağılım ve kullanım yüzdelikleri hesaplanmış ve yapılar çalışmanın amacına uygun fotoğraflanarak belgelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kütahya, Eskigediz, çıkma, tipoloji
Abstract
Our cultural heritage, which is the certificate of our past values, is faced with the danger of extinction against the time as a result of the urbanization policies implemented after 1950. It is accepted as the most natural duty of today's human being to determine, document, protect, introduce and transfer the values that are accepted as common property of all humanity against these dangers without damaging their originality to future generations. One of our material cultural assets that have been instrumental in the transfer of cultural traces from past to present is the houses built during their periods.
Although each region, each culture has its own structures, the oriel is one of the most important elements that bring the traditional Turkish house closer together. An important element of traditional housing, the oriel is often used in the traditional residence of the Eskigediz district of Kütahya. In the facades of the city, which are dominated by the city, the oriels on the ground floor affect the street silhouette as well as the building facade. The outward reflections of inner life and the exits that allow the outside life to be included in the inner life vary in the Eskigediz houses.
The oriels tahat play an important role in the formation of the Eskigediz street texture and the movement of the street, the difference of flat oriel and square oriel is clearly distinguished. The differences in the use of flat and square on the façade were examined, and the advantages that it provides to the building and the street were evaluated. Within the scope of the documentary study, 111 registered houses in Eskigediz district, which protects the historical texture to a great extent, have been examined and detected houses with oriels. On the basis of structured housing, the houses were categorized within themselves. The distribution and usage percentages of the flat and miter oriels of single facades, double facades and three facades were calculated and their structures were documented according to the purpose of the study.
Keywords
Kütahya, Eskigediz, oriel, typology.
