|
|
|
Yazar
|
:
Orhan VAROL
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2017
|
|
Sayı |
:
19
|
|
Sayfa |
:
271-284
|
|
DOI Number: |
:
|
| Cite : |
Orhan VAROL , (2017). TÜRKÇENİN {-mIş} YAPISININ KÜRTÇE-TÜRKÇE İKİ DİLLİLERİN SÖZCELERİNDEKİ İŞLEVSEL VE KULLANIMSAL FARKLILIKLARI . Route Education and Social Science Journal , 19, p. 271-284. Doi: 10.17121/ressjournal.851.
|
|
1810 1253
|
Özet
Türkçe ve Kürtçe arasında gerçekleşen uzun süreli ve yoğun dil etkileşimi, Türkçe kökenli olan {-mIş} ile oluşturulmuş adeylem yapılarının Kürtçe-Türkçe konuşucuların Kürtçe sözvarlıklarına, genellikle yüklemcil alanlarda kullanmak için yerleşmesine neden olmuştur. İkidillilerin Kürtçesinde bulunan {-mIş}’ın işlevleri Türkçeden farklıdır ve en önemli katkısı, birlikte bulunduğu Türkçe eylem ve onun üzerine getirilebilen çatı eklerini, Kürtçe yardımcı eylemlerle birleştirmek için bir bağ kuruculuktur. Konuşucuların ikidillilik seviyesi ve Kürtçe okur-yazarlığa bağlı olarak {-mIş}’lı yapıların kullanım alanları ve sıklığı azalıp artabilir. Fakat bu yapılanmaların ikidilli konuşuculara çok dilliliğin olduğu alanlarda kullanımsal olarak önemli iletişimsel yetkinlikler sağladığı da açıktır. Uzun bir dönem öncesine ait yerleşik birimler olarak görülen {-mIş}’lı örüntüler, işlevsel birimlerin etkileşime bağlı olarak farklılaşmalarına dair önemli bilgiler içermektedir. Onların işlevleri ve kullanımları, sırasıyla artzamanlı açıklamalar ve çok dilli yerleşimlerdeki çoklu iletişimsel faydaları konusunda incelemeleri gerektirmektedir. Bu bakımlardan iki dillilerin sözcelerinde {-mIş}, eski Türkçe’den izler içeren, Farsça kökenli izafe parçacığı benzeri bir işleve sahip, ‘etkileşim kaynaklı yüklemcil bağlayıcılar’ olarak değerlendirilebilir.
Anahtar Kelimeler
Türkçenin -mIş’lı yapılanmaları, -mIş etkileşimi, Türkçe-Kürtçe etkileşimi, Kurmanji Kürtçesinde -mIş, işlevsel birim aktarımı.
Abstract
The long term and intensive language contact between Turkish and Kurdish has caused to settle Turkish verbal noun structures, constructed by Turkish origined {-mIş} into Kurdish linguisttic repertoires of the Kurdish-Turkish bilinguals to be used mostly in predicative domains. {-mIş} constructions have different functions than they are in Turkish and their main contributions are to connect not only Turkish verbs to the Kurdish auxiliary verbs but also combined voice suffixes. Depending on bilingualism levels and Kurdish literacy of the speakers domains of use and frequencies of {-mIş} could increase or decrease by bilinguals. But it is clear that pragmatically these constructions provide important communicative competencies for bilingual speakers in multilingual settings. The patterns with {-mIş} seem like settled items long time before and involve important informations on contact induced changes of functional elements. Their functions and pragmatic use by bilinguals require respectively diachronic explanations and investigations of multiple benefits of communication in multilingual settings. In these respects {-mIş} in bilingual utterances could be assumed as “contact induced predicative connectors” that have resemblances of Persian izafet particle and involving old Turkic remarks.
Keywords
Turkish –mIş construction, -mIş in contact, Turkish-Kurdish contact, -mIş in Kurmanji Kurdish, trans
