|
|
|
Yazar
|
:
Fatih BAŞPINAR
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2014
|
|
Sayı |
:
2
|
|
Sayfa |
:
162-176
|
|
DOI Number: |
:
|
| Cite : |
Fatih BAŞPINAR , (2014). HASAN HÂLİD EL-MEVLEVÎ’NİN “ISTILÂHÂT-I MEŞÂYIH” ADLI TASAVVUF SÖZLÜĞÜ VE ESERİN SON KISMINDA YER ALAN TASAVVUFÎ TABİRLER. Route Education and Social Science Journal , 2, p. 162-176. Doi: 10.17121/ressjournal.73.
|
|
8598 5194
|
Özet
Tasavvuf, özel kavramlar kullanarak kendini ifade etmiş ve bu şekilde kendine literatür oluşturmuş bir ilim dalıdır. Bu alanda yazılmış eserleri iyi anlayabilmek için tasavvuf sözlüğü adı altında toplayabileceğimiz eserlere ihtiyaç vardır. Miftah adını taşıyan birtakım risaleler ve ıstılâhât-ı sûfiye gibi adlarla anılan ve tasavvuf terimlerini ele alan eserler bu kabildendir. Hasan Halid el-Mevlevî’nin Istılâhât-ı Meşâyıh adlı eseri de böyle bir tasavvuf sözlüğüdür. Müellifin birtakım şiirleri de vardır, ancak bunlar kaybolmuştur. Elimizde Istılâhât-ı Meşâyıh adlı sözlüğü ile Şerh-i Aşknâme-i Dil adlı şerhi ve birkaç risalesinden başka eseri bulunmayan Hasan Hâlid’in sözlükte verdiği bilgiler kısadır. Bu bakımdan muhtasar olarak niteleyebileceğimiz eser, öte taraftan 850’yı aşkın maddeyi ihtiva etmesiyle hacimli bir eserdir. Sözlük, Seyyid Şerif Cürcânî’nin Ta‘rîfât, İbn Arabî’nin Istılâhât, Kāşânî’nin Istılâhât-ı Sûfiyye, İsmâîl Ankaravî’nin Mesnevî-i Şerîf Şerhi, Kasîde-i Tâiyye Şerhi, Minhâcü’l-Fukarâ, Ahmed Ziyâeddin Gümüşhânevî’nin Câmiu’l-Usûl, Muhammed Lâhicî’nin Gülşen-i Râz Şerhi ve Şeyh Sa‘deddîn Nakşbendî’nin, Hall-i Rumûz adlı eserlerinden hareketle hazırlanmıştır. Tercüme ağırlıklı olmakla beraber müellifin kendi ilavelerini de barındıran sözlüğün, biri eksik olmak üzere iki nüshası elimizde bulunmaktadır. Müellif sufilerin dilinde özel anlamları olan ebru, şarap, sâkî, harâbât, kadeh, put ve çeşm gibi toplam kırk dört tabiri eserin sonunda müstakil bir başlık altında ele almıştır. Genelde tasavvufî metinlerin özelde şiirlerin anlaşılmasında bu tabirlerin manalarının iyi bilinmesi okuyucu ve araştırmacı için önem arzetmektedir.
Anahtar Kelimeler
Hasan Hâlid el-Mevlevî, Istılâhât-ı Meşâyıh, tasavvuf sözlüğü, tasavvufî tabirler.
Abstract
Sufism is a very special area which has been expressed itself by using special terms and has been created its own literature. To understand works written about sufism we need books named sufism dictionary. We could consider a number of tractates named miftah and books named like istilahati sufiye which have been written about sufism terms. Hasan Khaled al-Mawlawi’s Istilahati Mashayikh is such book we worked on. The author has a number of poems which have been unfortunately lost. We have only works of him Istilahati Mashayikh, Sharhi Ashqnamei Dil, and a few little tractates. Cause Hasan Khaled gave informations about sufism terms shortly, it could be said that his book was a brief dictionary. Despite this, Istilahati Mashayikh contains over 850 sufism terms. It has been prepared by utilizing Seyyid Şerif Cürcânî’s Ta‘rîfât, Ibn Arabi’s Istılâhât, Kāşânî’s Istılâhât-ı Sûfiyye, İsmâîl Ankaravî’s Mesnevî-i Şerîf Şerhi, Kasîde-i Tâiyye Şerhi, Minhâcü’l-Fukarâ, Ahmed Ziyâeddin Gümüşhânevî’s Câmiu’l-Usûl, Muhammed Lâhicî’s Gülşen-i Râz Şerhi and Şeyh Sa‘deddîn Nakşbendî’s Hall-i Rumûz. Although that dictionary was a translation, Hasan Khaled has been added some his own explanations about terms. Whether one of them has missing parts, whe have two manuscripts of that dictionary. Under a separate title, the author has been explained terms like ebru, şarap, sâkî, harâbât, kadeh, put, çeşm which has some special meanings in sufies’ language. Knowing meanings of these terms is critically important for readers or researchers to understand sufistic texts and especially sufistic poems.
Keywords
Hasan Khaled al-Mawlawi, Istilahati Mashayikh, sufism dictionary, sufism terms.
