|
|
|
Yazar
|
:
Adem AYDEMİR
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2017
|
|
Sayı |
:
14
|
|
Sayfa |
:
43-56
|
|
DOI Number: |
:
|
| Cite : |
Adem AYDEMİR , (2017). DİVANÜ LÛGATİ’T-TÜRK’TE ‘KÖTÜ’ ANLAMINDAKİ SÖZCÜKLER ÜZERİNE. Route Education and Social Science Journal , 14, p. 43-56. Doi: 10.17121/ressjournal.577.
|
|
7502 3724
|
Özet
Divanü Lûgati’t-Türk, Türk dili ve edebiyatı için olduğu kadar kültürü için de büyük önem taşımaktadır. Türkçenin XI. asra kadarki söz varlığını vermesi bakımından büyük bir öneme sahip olan Divanü Lûgati’t-Türk, şu ana kadar Türkolojinin en çok başvurulan kaynaklarından biri olmuştur.
Türkçe dünyanın bilinen en eski dillerinden biridir. Türkçenin gelişim alanlarındaki dil incelemelerinde söz varlığı üzerinde yapılan çalışmalar önemli bir yere sahiptir. ‘Türk Lehçeleri Divanı’ anlamına gelen ‘Divanü Lugati’t Türk’, içerdiği Türk lehçeleri söz varlığı ile ilk Türk lehçeleri sözlüğü özelliği taşımaktadır. Dillerin söz varlığı barındırdığı kelimelerle ölçülür. Türk dilinin genel söz varlığının tespitinde tarihî sözlükler büyük öneme sahiptir. Divanü Lugati’t Türk, Türk dilinin en önemli yadigârlarındandır. Türk dilinin tarihsel gelişimi ve söz varlığı açısından da zengin bir kaynak durumundadır.
Anlam bilimi, dili art zamanlı ve eş zamanlı yöntemleri kullanarak anlam yönünden inceleyen bir bilim dalıdır. Türkçede semantik çalışmaların azlığı bilinmektedir. Anlam genişlemesi, daralması, başka anlama geçiş, anlam iyileşmesi, güzelleşmesi, kötüleşmesi bu bilim dalının çalışma alanlarından yalnızca birkaçını oluşturur.
Bu makalede, Divanü Lûgati’t-Türk’te ‘kötü’ anlamlı bazı sözcükler incelenecektir. Divanü Lûgati’t-Türk’te bunları ifade eden birçok sözcük bulunmaktadır. Bu sözcüklerden bazıları şunlardır: Aluk, Çok, Esiz, Yawlak, Yawuz vb. Bu sözcüklerden bazıları Divanü Lûgati’t-Türk’te ‘hapax legomenon’ olarak tanımlanan sözcüklerdir. Bu makalede, bu sözcüklerin kökenleri ve anlamının sebepleri incelenecektir.
Anahtar Kelimeler
Divanü Lûgati’t-Türk, söz varlığı, ‘kötü’ anlamındaki sözcükler
Abstract
Divanü Lûgati’t-Türk have a crucial importance not only for the Turkish language and literature, but also for Turkish culture. Divanü Lûgati’t-Türk, which is of great importance in terms of giving the vocabulary of Turkish until 11th century, has been one of the most used sources of Turkology up to now.
Turkish is one of the most ancient languages in the world. Research on vocabulary, vocabulary building and vocabulary acquisition has an important place in historical and contemporary linguistic studies on Turkish language. Divanü Lugati’t Türk that means ‘Turkish Dialects Dictionary’, is a first dictionary of the Turkish by dialects words that is included dialects materials. Richness of languages evaluates by its vocabulary. Historical dictionaries are given importance to determine general Turkish vocabulary. Divanü Lugati’t Türk is one of the most significant works of Turkish language. In addition to it is a rich source points of historical progress and vocabulary of Turkish language.
Semantics is an area of science that studies the meanings of a language using the diachronic and synchronic methods. It is well known that there are few studies on semantics in Turkish. Semantic extension, semantic restriction, change into another meaning, improvement, embellishment, degradation of meanings are only a few of the working fields of semantics.
This article, some ‘bad’ meaning words in Divanü Lûgati’t-Türk will be investigated. There are a lot of words that express in Divanü Lûgati’t-Türk. Some of these words are following: Aluk, Çok, Esiz, Yawlak, Yawuz etc. Some of these words is defined as ‘hapax legomenon’ in Divanü Lûgati’t-Türk. This article, origins and meaning of these words will be examined.
Keywords
Divanü Lûgati’t-Türk, vocabulary, the bad meaning words
