|
|
|
Yazar
|
:
Süleyman Altın
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2023
|
|
Sayı |
:
83
|
|
Sayfa |
:
189-197
|
|
DOI Number: |
:
|
| Cite : |
Süleyman Altın , (2023). BİLİMDEKİ İLK NEDEN İLE TEİSTİK TANRI TASAVVURU ARASINDAKİ BOŞLUK ÜZERİNE BİR İNCELEME. Route Education and Social Science Journal , 83, p. 189-197. Doi: 10.17121/ressjournal.3501.
|
|
345 295
|
Özet
Varlık üzerine düşünerek nihai bir ilk nedenin var olması gerektiği çıkarımında bulunmanın temelleri felsefe tarihi kadar eskiye dayanmaktadır. Bu düşünceler, İlk Çağ’daki arkhe arayışından Aydınlanma dönemine kadar genel itibarıyla metafizik çerçevede ortaya konmuştur. Aydınlanma ile birlikte akla verilen önemin artmasıyla varlık üzerine bu düşüncelerin bilimsel boyutu daha çok ön plana çıkmıştır. Fakat varlık üzerine deney ve gözlemin ön plana çıkması, nihai varlığa dair düşünceleri rafa kaldırmamış, bilakis daha hararetli şekilde tartışılır hale getirmiştir. Bilhassa son yüzyılda, bilimin olgular ve durumlar üzerine neden sorusunu yönelterek elde ettiği verileri destek alarak bilimin ilk nedenini nihai varlıkla özdeşleştirmeye çalışan birçok görüş ortaya konmuştur.
Genel itibarıyla ‘teistik yaklaşım’ veya ‘teolojik açıklama’ olarak ifade edilebilecek bu görüşlerdeki temel iddia, bilimsel verilerle elde edilen sonuçların Tanrı’nın varlığına dair birer kanıt olabileceğidir. Fakat bu noktada ‘ilk neden ile teizmin Tanrı’sı arasında bir boşluk olduğu’ iddiası güçlü bir eleştiri olarak gündeme gelmektedir. Aslında bu iddia, Tanrı’nın varlığını temellendirmek üzere ortaya konan bütün teistik argümanları hedef alan klasik bir itirazdır. Bu itiraz, argümanları sınıflandırarak veya çözüm önerilerini genel itibarıyla değerlendirerek incelenebilir. Bu çalışmada öncelikle söz konusu boşluğun hangi açılardan bir problem olarak gündeme geldiği argümanları sınıflandırmaktan ziyade bilimin ilk nedeni ile Tanrı’nın ayniyeti üzerine ortaya konan açıklamalar bütüncül bir yaklaşımla incelenmektedir. Böylelikle boşluğun gerçekten mevcut olup olmadığı konusunda birtakım değerlendirmeler yapılmaktadır. Ardından böyle bir boşluğun varlığını kabul ederek problemin çözümüne yönelik ortaya konan çeşitli açıklamalara yer verilmiştir. Sonucunda ise hem teistik yaklaşımların yöntemi eleştirilmiş hem de boşluk problemine dair alternatif çözüm önerileri değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Bilim, İlk Neden, Din, Tanrı’nın Varlığı, Boşluk Problemi
Abstract
The foundations of thinking about existence and inferring that there must be an ultimate first cause go back to the beginning of the history of philosophy. These ideas were generally put forward within a metaphysical framework, from the search for the archaea in the Ancient Ages to the Enlightenment period. With the increasing importance given to reason with the Enlightenment, the scientific dimension of these thoughts on existence came to the fore. However, the coming to the fore of experiments and observations on existence has not put the thoughts about ultimate existence on the shelf, on the contrary, it has made them more hotly debated. Especially in the last century, many views have been put forward that try to identify the first cause of science with the ultimate existence, by supporting the data obtained by science by asking why questions on facts and situations.
The main claim in these views, which can generally be described as 'theistic approach' or 'theological explanation', is that the results obtained with scientific data can be evidence of the existence of God. However, at this point, the claim that “there is a gap between the first cause and the God of Theism” comes to the fore as a strong criticism. In fact, this claim is a classic objection targeting all theistic arguments put forward to justify the existence of God. This objection can be examined by classifying the arguments or by evaluating the solution proposals in general. In this study, rather than classifying the arguments from which aspects of the gap in question come to the fore as a problem, the explanations put forward on the identity of God with the first cause of science are examined with a holistic approach. In this way, some evaluations are made as to whether the gap actually exists. Then, accepting the existence of such a gap, various explanations for the solution of the problem are included. As a result, both the methods of theistic approaches were criticized and alternative solutions to the gap problem were evaluated.
Keywords
Science, First Cause, Religion, Existence of God, Gap Problem
