|
|
|
Yazar
|
:
Adem AYDEMİR
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2015
|
|
Sayı |
:
4
|
|
Sayfa |
:
179-193
|
|
DOI Number: |
:
|
| Cite : |
Adem AYDEMİR , (2015). DİVANÜ LÛGATİ’T-TÜRK’TE TASAVVUF KAVRAMLARI. Route Education and Social Science Journal , 4, p. 179-193. Doi: 10.17121/ressjournal.221.
|
|
8841 4195
|
Özet
Türk dilinin bilinen en eski sözlüğü olma özelliğine sahip Divanü Lügati’t-Türk, yazıldığı dönemin Türk toplulukları ile ilgili önemli ayrıntılara yer veren bir şaheserdir. Dil ve edebiyat açısından zengin örneklere sahip bu eserde bilhassa atasözleri ve şiirler önemli yer tutar. Bu yüzden bugüne kadar genellikle, sözcükler, atasözleri ve şiirler çalışılmıştır. Fakat, Divanü Lûgati’t-Türk’te yer alan tasavvufa dair kavramlar bugüne kadar müstakil bir çalışmada ele alınmamıştır.
Tasavvuf, dinî bir yapıdır. Tasavvuf, bireyin öz varlığını terbiye etmesini sağlayan bir müessesedir. Genellikle ‘mistisizm’ kavramı ile birlikte anılır. Hatta bazen bu kavramın yerine kullanılır. Bu iki unsur birbirlerinin yerine kullanılıyor olsalar da kavram karşılıkları ve işlevleri bakımından birbirlerinden ayrıldıkları görülür. Türkler, tarih boyunca Şamanizm, Budizm, Hıristiyanlık, İslâmiyet gibi çeşitli dinleri kabul etmişlerdir. İnsanların ya da toplumların bir dinden başka bir dine geçişleri belirli bir süreci gerektirdiğinden eski inançlardan kopmak ve yeni inançları benimsemek çok kolay olmamaktadır. Kültürel süreklilik bağlamında değerlendirildiğinde, Türklerin İslâmiyet öncesi dönem inanç biçimlerini ve geleneksel manada birçok uygulamalarını İslâmiyet sonrası dönemde de büyük ölçüde korudukları görülür. Fikrî ve ruhanî yapının şekillenmesinde önemli bir rol oynayan tasavvuf, aynı zamanda, toplumların kültürünü oluşturan unsurlar içindedir.
Bizim bu makalemiz, Türk dilinin bilinen en eski ve köklü sözlüğü olarak kabul edilen Kaşgarlı Mahmud’un Divanü Lûgati’t-Türk adlı eserindeki sözcüklerin, tasavvuf kavramlarını karşılamadaki yeterliliğini göstermeyi amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler
Divanü Lûgati’t-Türk, söz varlığı, tasavvuf, tasavvuf kavramları
Abstract
Divanü Lûgati’t-Türk composed by a Turkish linguist Kâşgarlı Mahmud in 11th century is very important work in terms of Turkish cultural history. A lot of proverbs and poems in Divanü Lûgati’t-Türk. For that reason, by the time the words, proverbs and poems are generally studied. But by the time there is no work about sufism concepts in Divanü Lûgati’t-Türk.
Sufism is a religious building. Sufism is an establishment in educating the individual himself. Sufism is referred to with the concept of mystery. This concept is used in its place. The two concepts are different. Sufism is not a religion of philosophy. Religious history indicates that the Turks had believed in different religion like Shamanism, Buddhism, Christianity and Islam throughout the history. Even these religions believed by various clans at the same time, some clans put faith in various beliefs in different periods of history. If it is explained in cultural continuality point of view, it is seen that the Turkish kept their beliefs styles and traditions after they became Muslim. Intellectual and spiritual phenomenon of sufism an important role in shaping the structure, at the same time, a factor in forming the culture of societies.
The aim of this article is to demonstrate the competence of Divanü Lûgati’t-Türk which is regarded as the oldest and the most essential dictionary of Turkish Language, written by Kâşgarlı Mahmud, in supplying equivalent terms for sufism concept.
Keywords
Divanü Lûgati’t-Türk, vocabulary, sufism, the sufism concepts
