|
|
|
Yazar
|
:
Mehmet AKKAYA
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
30
|
|
Sayfa |
:
1014-1023
|
|
DOI Number: |
:
|
| Cite : |
Mehmet AKKAYA , (2018). DİVAN ŞİİRİNDE VE HALK ŞİİRİNDE KUŞ MOTİFİ ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMALI BİR ARAŞTIRMA. Route Education and Social Science Journal , 30, p. 1014-1023. Doi: 10.17121/ressjournal.1451.
|
|
1774 1316
|
Özet
Türk şiirinin iki şubesi olan dîvan ve halk şiiri, değişik hayal ve düşüncelere imkân tanıması bakımından kuş motifini dikkate almışlardır. Öncelikle sevgilinin özelliklerini ifade ederken teşbih unsuru olarak kuş imgesinden yararlanmışlardır. Sevgili, Türk şiirinin bu iki şubesinde ortak olarak anka, hümâ, şahin, bâz, tûtî adlarıyla geçer. Bundan farklı olarak halk şiiri sevgiliyi kuğu, ördek gibi mahallî kuşları şiire almaktadır. Halk şiirinde sevgiliye kuş adlarıyla hitap edilirken, dîvan şiirinde daha ziyade mazmun olarak şiire girmesi dikkati çekmektedir. Örneğin şiirin eğilimi, âşığı(bülbül), sevgiliyi (anka, hümâ), rakibi de (karga) düşünür. Şiir şubelerinin beslendikleri kaynaklar dikkate alındığında tercihler bakımından farklılıkların olması doğaldır. Dîvan şiiri klasik anlayışa sahip olduğu için daha ziyade geleneksel yapı arz ederken halk şiiri geliştiği Anadolu coğrafyasının da etkisiyle geleneğin yanı sıra mahallî çevrenin etkisindedir. Dîvan şiiri, metaforik yaklaşımları esas alır. Doğrudan bir kuşun adını anma eğiliminde değildir. Mecaz, teşbih, istiare gibi sanatsal söyleyişlerle kuş adlarını şiire alır. Oysa halk şiiri metaforu gözetmeden bu isimleri şiire sokabilir.
Her iki şiir şubesinde de ağırlığını hissettiren kuş, bülbüldür. Şiirlerde geçen kuş adları üzerine sayısal bir değerlendirme yapıldığında bülbülün halk ve dîvan şiirinde yaklaşık olarak %25-30 oranında şiirde yer aldığı görülmektedir. Âşığın bülbül sembolüyle şiirde bu denli yoğunluk göstermesi doğal olarak bu yaklaşımlarda sevgilinin de gül olarak düşünülmesini gerektirir.
Şiirin beslendiği kaynaklar ve gelişme çevrelerine göre farklılıkların olması doğal bir sonuçtur. Bir bütün olarak bakıldığında Türk şiirinde kuş adlarının şiirde dikkati çeken bir zenginlik arz ettiği görülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kuş, şiir, motif, sembol, benzetme.
Abstract
The two branches of Turkish poetry, dîvan and folk poetry, have taken into consideration the bird motif in terms of the possibility of different imaginations and thoughts. First of all, when expressing the characteristics of love, they have benefited from the bird image as a symptom. In these two branches of Turkish poetry, the beloved goes through the names anka, huma, fahin, bâz, tâtî. Unlike the bunda, folk poetry takes local birds such as swans and ducks as poetry. While poetry in folk poetry is addressed with the names of birds, it is worth noting that poetry penetration is much more mazmun in poetry poetry. The poem's tendency is poetry (nightingale), lover (anka, humble), competitor (crow). When sources of poetry branches are taken into consideration, it is natural that there are differences in preferences. Because of the classical understanding of Dîvan poetry, it is more influenced by the local environment as well as the tradition of the Anatolian geography where the popular poetry develops while offering a more traditional structure. Dîvan poetry is based on metaphorical approaches. It does not tend to mention the name of a true bird. It takes bird names as poetry with artistic expressions such as metaphor, encouragement and metaphor. However, people can put poetry into these names without considering the metaphor of poetry. The bird, which feels its weight in both poems, is a blush. When a numerical evaluation is made on the bird names in the poems, it is seen that the poem about 25-30% of the popular and poetry poems of bulbul is placed in poetry. It is natural that in these approaches, it is necessary that the lover be considered as a rose. It is a natural result that there are differences according to the sources and development environments that the poetry feeds on. As a whole, bird names in Turkish poetry show a remarkable wealth in poetry.
Keywords
Bird, poem, motif, symbol, simile.
