Özet
1907’DEKİ İNGİLİZ-RUS ANLAŞMASI’NIN İRAN SİYASETİNE ETKİSİ
İngiltere, İran topraklarının paylaşımı hususunda Rusya’yı karşısına almamış, sürekli yanında tutarak güneye ve kuzeyden ise Hindistan’a sarkmasını önlemiştir. Birinci Dünya Savaşı öncesinde İran’ı paylaşmayı esas alan anlaşma ile İran’ın kuzey bölgelerini bu devlete vaat ederek güneydeki petrol bölgelerini kendisine ayırmıştır. Bu dönemde İran’da meşrutiyet hareketi ile iyice yıpratılıp iş göremez hale getirilen siyasi idarenin yetersiz kalması, bu iki sömürgeci devletin işgal emellerine kolaylık sağlamıştır. İngiltere’nin gizli olarak yürüttüğü diplomasi ile imzalanan anlaşmanın ifşa olmasından sonra İran’ın bağımsızlığının tehlikeye girdiğinin ortaya çıkması halkın büyük tepkisine sebep olmuş, İngilizlere güvenilerek izlenen denge siyasetinin yanlış olduğu ortaya çıkmıştır. Bundan sonra Rusya’dan yana izlenmeye başlanan siyaset ise bir netice vermemiştir. İki devletin gizli anlaşmasını İran lehinde göstermeye çalışan bazı devlet adamları, şahsi menfaatler peşinden giderek kendi milletlerinin bağımsızlığını hiçe saymışlardır.
Anahtar Kelimeler
İran, İngiltere, Rusya, İç Siyaset, Dış Siyaset
