Özet
MONA BAKER ÇEVİRİ STRATEJİLERİNİN UYGULAMALI İNCELENMESİ: ÉMİLE ZOLA’NIN “THÉRÈSE RAQUIN” ADLI ROMANININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİNDEN ÖRNEKLER
Çeviri bilimciler uzun çalışmalar ve deneyimler sonucunda çeviri eylemine yönelik birçok yöntem ve teknik geliştirmişlerdir. Çeviri stratejileri olarak kabul edilen bu yöntem ve teknikler, çevirmenlere çeviri sürecinde karşılaştıkları sorunların çözümünde yardımcı olan çok önemli unsurlardır. Mona Baker da çevirmen adaylarına ve çeviriyle ilgilenenlere çeviri bilimsel bir perspektifle kaleme aldığı In Other Words: A Coursebook on Translation (2011) adlı kitabında Genelleştirme (Üst Anlamlı Çeviri), Özelleştirme (Alt Anlamlı Çeviri), Kültürel İkame (Telafi Etme), Kültürel Ödünçleme, Açımlama, Çıkarma, Açıklama başlıkları altında çeviri stratejileri geliştirmiştir. Biz de bu çalışmada, öncelikle söz konusu stratejileri inceleyerek örneklendirdik. Ardından Émile Zola’nın “Thérèse Raquin” adlı romanını Fransızcadan Türkçeye çeviren Şima Rondinelli’nin çevirilerini temel alarak bu stratejilerin yazın çevirisinde uygulanmasına yönelik örnekleri karşılaştırmalı metinler üzerinde gösterdik. Elde ettiğimiz bulgulara göre; kullanım sıklığı açısından çevirmenin en çok Açımlama Stratejisi’ne; ardından sırasıyla Kültürel İkame, Çıkarma, Kültürel Ödünçleme, Genelleştirme ve Açıklama stratejilerine başvurduğu saptanmıştır. Çevirmen, Özelleştirme (Alt Anlamlı Çeviri) Stratejisi’ne başvurmadığı için bu stratejiyle ilgili örnek verilememiştir.
Anahtar Kelimeler
Çeviri, Çeviri stratejileri, Mona Baker, Kaynak metin, Erek metin.
