Özet
TARİHÎ TÜRK LEHÇELERİNDE ALINTI HAYVAN İSİMLERİ
Ad bilimi, dil biliminin önemli bir çalışma alanıdır. Ad bilimin zoonim adı verilen dalı ise hayvan adlarını inceler. Dilimizdeki kök ve eklerin yeni kavramların karşılanmasında yetersiz kaldığı durumlarda yabancı dillerin yardımına başvurulabilir. Yabancı dillerden aldığımız kelimelere dil biliminde alıntı adını verilmektedir. Diller arasında alıntı kelimeler arasında en çok isimler ve sıfatlar yer almaktadır. Dilimizde bulunan hayvanlarla ilgili kelimelerin çoğu Türkçedir. Kültürel etkileşimler sonucunda dilimize yabancı dillerden hayvan isimleri de girmiştir. Türk dili hayvan isimleri yönünden zengindir. Bu kelimelerin bazıları zamanla çok kullanılır olmuş, bazıları zamanla anlam değişikliğine uğramış, bazıları da Türk dilinin ses ve şekil yapısı içerisinde eriyerek günümüze kadar kullanılmıştır. Gerek alıntı, gerekse Türkçe kökenli olan bu isimler de kullanım alanları ve anlamları bakımından oldukça önemlidir. Hayvanlar; renkleri, yapıları, organları gibi fiziksel özellikleriyle beslenme ve üreme özelliklerine göre çeşitli isimler almıştır. Hayvanlar Türk kültüründe geniş bir etki alanı içerisinde yer almıştır. Türkler, çok eski devirlerde hayvancılıkla uğraşmaya başlamışlar ve her türlü geçimlerini onlardan sağlamışlardır. Bazıları kutsallaştırılıp totem hâline getirilmiş, bazıları pek önemsenmemiş, bazılarından da sadece giyim kuşam yanında diğer doğal ihtiyaçlar amacıyla faydalanılmıştır. Hayvanların etinden, sütünden ve süt ürünlerinden faydalandıkları gibi daha sonraki zamanlarda avcılıkla da ilgilenmeye başladıkları görülmüştür. Türkler, önceki yarı göçebe hayatlarında ve sonraki yerleşik hayatlarında her alanda hayvan isimlerini çok çeşitli anlamlarda kullanmışlardır.
Anahtar Kelimeler
Türkçe, tarihî lehçeler, alıntı, ad bilimi, hayvan isimleri
