Özet
İLKÖĞRETİM OKULU ETİK ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI VE ÖĞRENCİ-ÖĞRETMENLERİN İLKÖĞRETİM OKULU ETİK İKLİMİ ALGILARININ BELİRLENMESİ
Eğitimin temel işlevi öğrencileri yaşama ve geleceğe hazırlamaktır. Bu kapsamda okul ve öğretmenler, öğrencilere yaşadıkları dünyayı ve kendilerini daha iyi anlayabilmenin yollarını öğretirler. Öğrenciler, özellikle hatıraları, duyguları ve ahlak yapılarının etkilendiği durumlara dair güçlü duygulara sahiplerdir. Bu durum okullarda etik bir iklimin varlığını daha önemli hale getirmektedir. Bu nedenle öğrencilerin kendi aralarındaki ilişkiler kadar öğretmen-öğrenci, öğretmen-yönetici arasındaki ilişkilerin önemi büyüktür. Bu araştırma [The Elementary School Ethical Climate Index (ESECI)] ölçeğinin Türkçeye uyarlaması ve öğrenci ve öğretmenlerin ilköğretim okulu etik iklimine dair algılamalarının belirlenmesini amaçlamaktadır. Araştırmada genel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma 2012-2013 öğretim yılı Bahar döneminde Adıyaman’da il merkezindeki ilköğretim okullarında gerçekleştirilmiştir. Ölçeğin Türkçe’ye uyarlama sürecinde, yapı geçerliliği Açımlayıcı Faktör Analizi yapılmış ve Doğrulayıcı Faktör Analizi ile bu yapı test edilmiştir. Öz değeri 1’in üzerinde olan ve üç faktörden oluşan yapı toplam varyansın % 46.91’ini açıklamaktadır. Ölçeğin alt faktörleri ile toplam puan korelasyon katsayısının 0.85’e eşit veya daha küçüktür. Ölçeğe ilişkin hata ve uyum indeksleri sırasıyla χ2 /df :1.65, RMSEA: 0.05, RMR: 0.06, SRMR: 0.04, NFI: 0.95, NNFI: 0.97, CFI: 0.98, GFI: 0.87, AGFI: 0.85 ve PGFI: 0.75 olması ölçeğin önerilen yeni modelinin uygun olduğunu göstermektedir. Ölçeğin tamamına ilişkin Cronbach α güvenirlik katsayısı 0.91, öğretmen-öğrenci ilişkileri alt boyutu için 0.92, öğrenci-öğretmen ilişkileri/öğrenme çevresi alt boyutu için 0.85 ve öğrenci-öğrenci alt boyutu için 0.72’dir. Araştırma sonucunda, kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre, etik okul iklimi daha olumludur. Öğrencilerin sınıf kademesi yükseldikçe etik okul iklimine ilişkin olumlu algı azalmaktadır. Öğrencilerin yıllık kitap okuma sayısı arttıkça etik okul iklimine ilişkin algısı daha fazladır. 36-50 yaş arasında olan öğretmenlerin, diğer öğretmenlere göre etik okul iklimi algısı daha yüksektir. Öğretmen ve öğrencilerin etik okul iklimine ilişkin algıları arasında farklık vardır. Okulda etik iklimin korunması için okul kültürünün geliştirilmesine önem verilmeli, okullar öğrenen okul olarak yapılandırılmalıdır, okullarda hesap verebilirlik politikaları oluşturulmalı ve okulun sosyal sermayesi geliştirilmelidir.
Anahtar Kelimeler
İlköğretim, Etik İklim, Öğrenci, Öğretmen, Ölçek Uyarlama.
