Özet
IN TEACHING TURKISH TO FOREIGNERS TEACHING PROJECTS, IDIOMS AND PHRASES USE OF TURKISH LITERATURE PRODUCTS (SAMPLE OF MUSTAFA KUTLU TITLED BLUE BIRD)
Mustafa Kutlu, Türk edebiyatında hikâye denilince akla gelen ilk isimlerdendir. Yaşadığımız modern çağda Türk toplumunun manevi, kültürel ve geleneksel değerlerini zihninde harmanlayarak hikâyelerinde yer almıştır. Anadolu coğrafyası, toplumsal ve siyasal değişme, insanların yaşam şekli, birbiriyle olan ilişkileri, hâkim olan gelenekler hikâyelerinde yar alır. Kutlu, bahsedilen bu unsurları hikâyelerinde kaleme alırken atasözü, deyimler ve kalıp sözlerden faydalanır. Atasözü ve deyimler sayesinde fert ve cemiyetin yaşam şeklini, düşünce yapısını, duygularını hayata dair değerlerini, izlenimleri açık bir şekilde ifade eder.
Bu çalışmanın amacı Mustafa Kutlu’nun Mavi Kuş eserindeki atasözlerini, deyimleri ve kalıp sözleri belirleyerek hikâyeye olan tematik yansımasını incelemek ve yabancılara Türkçe öğretimindeki etkilerini değerlendirmektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi uygulanmıştır. Eserdeki atasözleri ve deyimler fişlenip Şerif Aktaş’ın Anlatma Esasına Bağlı Edebi Metinlerin Tahlili ve Nurullah Genç’in Roman Çözümleme Yöntemi çalışmalarından yürütmek yöntemler doğrultusunda Mustafa Kutlu’nun Mavi Kuş isimli hikâyesinin tematik sınıflandırılması yapılmıştır. Bu sınıflandırma üzerinden atasözü deyim ve kalıp sözlerin yansıttığı temaların dil öğretimine yansımaları değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Araştırmanın sonucunda Kutlu’nun Mavi Kuş isimli eserinde atasözleri deyimler ve kalıp sözlerin yansıttığı temalarla karşılaşılmıştır. Bu bulgular; yalnızlık, cehalet, muhabbet, aşk, fakirlik, fert ve cemiyet, cömertlik, tembellik, soyaçekim, asabiyet gibi başlıklara ayrılarak tematik olarak sınıflandırılmıştır. Tasnif sırasında yazarın deyimlere atasözleri ve kalıp sözlerden daha fazla yer verdiği fark edilir. Atasözleri, deyimler ve kalıp sözler; yalnızlık ve soyaçekim, deyimler en çok fert ve cemiyet teması etrafında şekillenmiştir. Yabancılara Türkçe öğretiminde bu unsurlar dilin zenginliğini simgeler. Metinlerdeki bu tür sınıflandırmalar ise atasözü, deyimler ve kalıp sözlerin öğrenci tarafından öğrenilmesini kolaylaştırır.
Anahtar Kelimeler
Mustafa Kutlu, Mavi Kuş, Atasözü, Deyimler, Kalıp sözler, Tema, Dil eğitimi.
