Özet
TÜRKÇEDE ZAMAN İSİMLERİNDE /+DA/ VE /+Ø/ BULUNMA HÂLİ EKLERİNİN KULLANIMI
İsimleri kendinden sonraki kelimelere, yani fiillere, isimlere ve edatlara bağlayan dil bilgisi kategorisi olan hâl, günümüz Türkiye Türkçesinde değişik şekillerde sınıflandırılmakla birlikte genellikle yalın, ilgi, yükleme, yönelme, bulunma, çıkma, vasıta, eşitlik ve yön gösterme olmak üzere 9 alt kategoride ele alınmakta ve bu hâller de bir veya birden fazla ekle karşılanmaktadır.
Türkçede isimleri kendinden sonraki kelimelere, yani fiillere, isimlere bağlayan bulunma hâli de +DA ve +ø olmak üzere iki farklı ekle karşılanmaktadır. +DA bulunma hâli eki isimleri yerde, zamanda, durumda bulunma vb. işlevleriyle fiillere ve isimlere bağlamaktadır. +ø bulunma hâli ekinin ise Türkçede daha ziyade zamanda bulunma işleviyle kullanıldığı söylenebilir.
Zaman isimlerini temelde, zamanda bulunma işleviyle kendinden sonraki fiile/yükleme bağlayan +DA ve +ø zamanda bulunma hâli eklerinin bazı kelime veya kelime grubu biçimindeki zaman isimlerinde kullanılma durumları değişebilmektedir. Bazılarında her iki ek de kullanılabilirken bazılarında ise sadece +DA veya +ø eklerinden biri kullanılabilmektedir. Bu çalışmada hangi yapıdaki zaman isimlerinde +DA veya +ø zamanda bulunma hâli eklerinin kullanılabildiği ortaya konulmaya çalışılacaktır.
İnternet ortamındaki günlük konuşma özelliği taşıyan yazılı metinler taranarak ilgili kullanımlar tespit edilecek, tespit edilen bu yapıların hangi durum ve şartta hangi bulunma hâli ekiyle kullanıldığı tablolaştırılarak okuyucunun dikkatine sunulacaktır. Böylece bulunma hâli eklerinin yer aldığı yapıların geçtiği ortamlar bu yapıların öğretilmesinde araştırmacılara ve öğretmenlere konunun daha iyi öğretilmesi için ışık tutacaktır. Bu nedenle bu çalışmanın hem ana dili hem de yabancı dil olarak Türkçenin öğretimine katkı sağlayacağı umulmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Türkiye Türkçesinde hâl ekleri, zaman isimleri, bulunma hâli
