Özet
ÇORUM BAYAT YÖRESİNE AİT ÜÇ DESTAN
Âşık edebiyatının önemli nazım türlerinden olan destanlar, söylendiği dönemin dil ve kültür ögelerinin yanı sıra yaşayış, düşünüş ve inanışına dair mühim ipuçları barındırır. Âşıklar toplumsal meseleleri genellikle destanlar vasıtasıyla dile getirmiştir. Bundan dolayı günlük hayatın küçük hadiselerinden büyük sosyal hareketlere kadar pek çok türden olay destanlara konu edilir. Çeşitli hayat sahnelerini halk diliyle anlatan bu manzumeler, yaşananlar hakkında halka bilgi vermek ve bunları sonraki kuşaklara taşımak için önemli bir vasıta olmuştur.
Bu çalışmada Çorum Bayat yöresinden Merdiyâ mahlaslı şairin “Destan-ı Battal Ağa”, Nihânî’nin “Destan-ı Kıtlık” ve “Destan-ı Kulire (Kolera)” adlı şiirleri üzerinde durulmuştur. Destan-ı Battal Ağa, 1898 yılında vefat eden, yörede saygın ve nüfuzlu bir yere sahip olan, Bayat İlçesi Tepebayat Mahallesi’nden Hatipzâde Battal Ağa’nın vefatı dolayısıyla yazılmıştır. Destan-ı Kıtlık, 1873-75 yılları arasında Anadolu’nun büyük bir bölümünü etkisi altına alan kıtlığı konu edinir. Destan-ı Kurile, 1894-95 yıllarında Bayat çevresinde de etkisi görülen ve birçok insanın ölümüne neden olan kolera salgını nedeniyle söylenmiştir. İlmi anlamda üzerinde durulmamış olan bu destanların literatüre kazandırılması amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Âşık Edebiyatı, Destan, Çorum, Bayat
