Özet
NEVŞEHİR’DE TOPOGRAFYANIN YERLEŞME VE NÜFUS FAKTÖRLERİNE ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
İç Anadolu Bölgesi’nin Orta Kızılırmak Bölümünde yer alan Nevşehir ili nüfus ve yerleşmelerinin topografik faktörlere göre dağılışını ortaya koymayı amaçlayan bu çalışmada nüfusun ve yerleşmelerin eğim, bakı ve yükselti ile olan ilişkileri açıklanmaya çalışılmıştır. Bu amaçla 1/25.000 ölçekli topoğrafya haritaları kullanılmış ve çalışma haritalarının üretilmesi için Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yazılımları kullanılarak sayısallaştırma ve sınıflandırma işlemleri yapılmıştır. Çalışma alanında bulunan yerleşmelerin nüfus verileri Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2018 yılı verilerinden alınmıştır. Nevşehir ilinde bulunan yerleşme ve nüfusun topografik faktörler ile olan ilişkisi incelendiğinde yerleşmelerin %40,91’i eğimli dik yamaçlar üzerinde kurulduğu ve nüfusunda %66,22’si eğimli dik yamaçlarda toplandığı görülmüştür. Yerleşmelerin ve nüfusun bakı ile olan ilişkisi incelendiğinde yerleşmelerin %17,61’i doğu yönünde kurulduğu ve nüfusunda %46,69’unun doğu yönünde toplandığı belirlenmiştir. Yerleşmelerin ve nüfusun yükselti basamakları ile olan ilişkisine bakıldığında yerleşmelerin %26,16’sı 1051-1150 m yükselti basamağında kurulmuş, nüfusun %47,01’i ise 1151-1250 m yükselti basamağında toplandığı tespit edilmiştir. En düşük yükseltiye karşılık gelen yerleşme Gülşehir ilçesine bağlı olan Yamalı köyü (898 m) iken en yüksekte bulunan yerleşme ise Ürgüp ilçesine bağlı Ağcaören köyüdür (1537 m). Yerleşme sayısı ve nüfusun oransal açıdan eğim ve bakı faktörleri ile bir paralellik gösterdiği ancak yerleşme sayısının ve nüfusun yükselti basamaklarındaki dağılışında bir paralelliğin olmadığı tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Nevşehir, Yerleşme, Nüfus, Topografya, Yükselti, Eğim, Bakı.
