Özet
ŞERİYYE SİCİLLERİNE GÖRE ERMENİLERİN URFA KAZASI’NDAKİ VAKIF FAALİYETLERİ (1884-1889)
Osmanlı Devleti’nde gayrimüslimler, kendilerine tanınan dini hoşgörü ortamında Müslüman ahali gibi rahat bir şekilde vakıf kurabilmişlerdir. Mabetlerinin, dini mekânlarının, eğitim kurumlarının ve yardıma muhtaç dindaşlarının çeşitli ihtiyaçlarını bu vakıflar eliyle karşılamışlardır. Gayrimüslim vakıfların kayıtları ve tescilleri, şer‘i mahkemelerde kadılar nezaretinde yapılmıştır. Vakfiyelerde belirtilen hususlara bağlı kalındığı sürece bu vakıfların gelirlerine ve işleyişlerine müdahale edilmemiştir.
XIX. yüzyılda Urfa’da, gayrimüslim tebaa bilhassa Ermeniler çeşitli vakıflar kurmuşlardır. Bu vakıflara ait vakfiyelerin bir kısmı, şehrin kadı mahkemesi tarafından kayıt altına alınmıştır. Bu çalışmada 1884-1899 yılları arasında Urfa’da şer‘i mahkeme tarafından tescil edilen 16 adet Ermeni vakfiyesi ışığında, söz konusu zümrenin vakıf faaliyetleri ortaya konularak değerlendirilmiştir.
Urfa Ermeni vakıfları, kiliselere bağış şeklinde gerçekleştirilmiş, idareleri ise kilisedeki din adamlarına bırakılmıştır. Bu vakıflar için umumiyetle ev, dükkân, tarla, bağ-bahçe gibi gayrimenkuller vakfedilmiştir. Vakıf gelirleri Büyük Ermeni Kilisesi’nin tamirine, kilise fukaralarının ve eytam mektebi öğrencilerinin ihtiyaçlarına, mabetlerin ve Ermeni mahallelerin su ihtiyacına bağışlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Urfa, Ermeniler, Vakıf, Kilise Vakfı
