|
|
|
Yazar
|
:
Ülkü ELİUZ
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2020
|
|
Sayı |
:
51
|
|
Sayfa |
:
170-195
|
|
DOI Number: |
:
|
| Cite : |
Ülkü ELİUZ , (2020). YOLDAKİ YOLCULUK: ANLATIDA ZAMAN. Route Education and Social Science Journal , 51, p. 170-195. Doi: 10.17121/ressjournal.2721.
|
|
1224 1404
|
Özet
Edebi eser aracılığı ile gerçekleştirilen anlam arayışı, mekândaki/ yoldaki zamansal yolculuktur. Eş zamanlı ya da art zamanlı olarak üretilen ve çok katmanlı bir düzlem olan metin ve metnin anlamı, zamanın süreç olmaktan çıkarak bireyi etkileyen ve şekillendiren kavram oluşu ile paraleldir. Gerçeklik algısı ile paralel olarak değişen zaman algısı, niceliksel ya da niteliksel görüngüleri ile edebi metnin kurucu yapı unsurlarındandır. Anlatının entrik kurgusuna çizgisel ya da döngüsel durumu ile akış kazandıran zaman, soyut ayrımları aşarak gerçeğin bıraktığı ize dönüşür.
Tarihsel dönemin seyrinin/ ilerleyişinin izleri ve çağın işaretlerinin/ göstergelerinin damgası halindeki zaman, yolcu kimliğindeki yazarın/anlatıcının hem gerçek zaman kesitleri ile hem de kültürel dönüşümlerle bağıntı içinde şekillenir. Öznel ve nesnel geri dönüşlü sentezler ya da sıra dizimsel aktarımlar ile anlatı zamanının, içinde yaşanılan zaman kipi ile arasındaki mesafenin tespiti, tarihsel imgelem kullanılarak sağlanır. Böylece burada ve şimdinin ihtiyaçlarına hizmet için zaman ve uzam, bir zamanlar ve orada ile karıştırılarak her yerdeliğin ve her an yeniden oluşun göstergesi olur.
Bireyin niceliksel/tarihsel özne ya da niteliksel/imge varlık oluş serüveni, zamansal göstergeler üzerinden yapılacak bir okuma ile belirginleşir. Dolayısıyla bir metnin zamansal analizi, zamanı kavram boyutuna taşıyarak anlatı kişilerinin, mekânın, bakış açısı ve anlatıcının ve izleksel anlamın sınırlarını genişletir; zamansal konum içeren her belirlemeye uygun bir içerikle metne yansır.
Bu çalışmada, anlatıda zamanın türlerin gelişimine bağlı olarak gelişim ve değişim içinde olan konumu incelenerek bu yapı unsurunun etki alanı değerlendirilecektir. Anlatının zaman unsuru üzerinden okunabileceği tezinden hareket edilerek destan, efsane, masal, halk hikâyesi, mesnevi, hikâye, roman, küçürek öykü vb. anlatma esasına dayalı metinlerdeki zaman olgusu tahlil edilecektir.
Anahtar Kelimeler
anlatı, zaman, nicelik, nitelik, kurgu
Abstract
Meaning searching with literature is temporal journey in space/road. The, text and text’s meaning, platform which is producted simultaneous or diachronic, effects and shapes individual. Time perception that can changes reality perception, is the founder of literary text with its qualitative and quantitative. Time brings flow to the narrative with its fictional, linear and cyclic situation, transforms to trail of reality as get through to intangible difference.
Time that marker of age’s indicator/signal and historical age’s process/advent, shapes with real time duration and cultural transforms of writer/narrator as passenger. Determination of syntesis subjective and objective turnabout narrative time and modality can be do with historical imagery. So time and space, servant of here and now, is indicator of be allover and being any moment stiring once upon times and there.
Individual’s adventure being quantitative/historical subject or qualitative/image, becomes clear with reading temporal indicator. So analysing of text as temporal, expands the narrative’s border like narrative characters, spaces, perspevtive adn narrator and thematic with carrying the time to notion platform and reflects to the text suitable context.
In this paper, time in narratives will be evaluated, depending on species’ progress. Narrative can be read in time. So in this work there will ve analysis of time in saga, legend, folktale, novel, short short story etc.
Keywords
narrative, time, quantity, quality, fiction
