|
|
|
Yazar
|
:
Adem AYDEMİR
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
30
|
|
Sayfa |
:
1043-1051
|
|
DOI Number: |
:
|
| Cite : |
Adem AYDEMİR , (2018). GÖKTÜRK YAZITLARINDA GEÇEN: “Bir kişi : y(a)ň(ı)ls(a)r : og(u)şı : bud(u)nı : bisükiňe : t(e)gi : ıkıdm(a)z : (e)rm(i)ş” CÜMLESİ ÜZERİNE. Route Education and Social Science Journal , 30, p. 1043-1051. Doi: 10.17121/ressjournal.1299.
|
|
2366 1110
|
Özet
Göktürk Yazıtları, Türk dili ve edebiyatı için olduğu kadar Türk kültürü için de büyük önem taşımaktadır. Yazıtlarının Vilhelm Thomsen tarafından okunuşundan bugüne kadar yazıtlar üzerinde birçok çalışma yapılmıştır. Thomsen ve Radloff ile başlayan okuma ve anlamlandırma çalışmaları günümüze kadar devam etmiş, gerek yerli ve gerekse yabancı Türkologlar tarafından yazıtlar üzerine müstakil metin neşirleri yapılmış, çeşitli okuma ve anlamlandırma denemeleri gerçekleştirilmiştir. Bu yöndeki çalışmalar günümüzde de devam etmektedir. Bu çalışmalarla yazıtlardaki birçok mesele çözüme kavuşmuş veya kavuşmaktadır. Özellikle yazıtların anlamlandırılması çalışmaları, taşlardaki dilin anlam zenginliğinin ortaya konulması açısından son derece önemlidir. Kül Tigin yazıtının Güney yüzünün 6. satırı ile Bilge Kağan yazıtının Kuzey yüzünün 4. satırında geçen iki ibare hakkında birçok yayıncı ve araştırmacı farklı görüşler ileri sürmüştür. Yazıtlardaki bu satırlarda geçen “Bir kişi : y(a)ň(ı)ls(a)r : ug(u)şı : bud(u)nı : bisükiňe : t(e)gi : kııdm(a)z : (e)rm(i)ş” kısmı metinler üzerine inceleme yapan bu yayıncılar ve araştırmacı tarafından ‘bişükiñe’ ve ‘kııdmaz’ sözcüklerinin yapısının farklı değerlendirilmesi veya anlaşılması nedeniyle farklı şekillerde anlamlandırılmıştır. Bu makalede cümle “Bir kişi : y(a)ň(ı)ls(a)r : og(u)şı : bud(u)nı : bisükiňe : t(e)gi : ıkıdm(a)z : (e)rm(i)ş” şeklinde okunacak ve tartışmalı ifadelerin çözüm yolları ayrıntılarıyla işlenecektir. Sonuçta, bu cümle üzerinde şimdiye kadar yapılmış teklifler eleştirel bir gözle tekrar değerlendirilecek ve cümlenin anlamı üzerinde yeni bir öneri getirilecektir.
Anahtar Kelimeler
Kül Tigin yazıtı, Bilge Kağan yazıtı, okuma önerisi, anlam önerisi
Abstract
Göktürk Inscriptions have a crucial importance not only for the Turkish language and literature, but also for Turkish culture. There have been so many studies on the inscriptions since its being read by Vilhelm Thomsen. The studies on reading and meaning that started with Thomsen and Radloff have been continuing to these days, self-contained text publications on the inscriptions have been done by domestic and foreign Turcologists, various reading or meaning trials have been done. With these studies so many issues in the inscriptions have been solved and continue. Especially, the meaning studies have a crucial importance from the point of revealing the richness of language’s meaning. By many publishers and researchers has been set forth different opinions about the same phrase which is in the 6th line of the south part of Kül Tigin inscription and in the 4th line of north part of Bilge Kaghan inscription. This publishers and researchers gave different meanings and made different on the words of ‘bişükine’ and ‘kııdmaz’ which exists in lines of inscriptions the following sentence “Bir kişi : y(a)ň(ı)ls(a)r : ug(u)şı : bud(u)nı : bisükiňe : t(e)gi : kııdm(a)z : (e)rm(i)ş.” In this article, the phrase will be read as “Bir kişi : y(a)ň(ı)ls(a)r : og(u)şı : bud(u)nı : bisükiňe : t(e)gi : ıkıdm(a)z : (e)rm(i)ş” and problematic remarks will be sought to solve in detailed manner. As a result, will reevaluate the existing offers from a critical point of view and will dare to make a new offer on the meaning of the sentence.
Keywords
Kül Tigin inscription, Bilge Kaghan inscription, reading suggestion, meaning suggestion.
