Özet
İslam ve Modernite Bağlamında Dini İletişim Aracı Olarak Radyo (1920-1990)
Bu çalışmanın amacı dinlerin genel olarak yenilikleri çok yakın bir plandan takip ettiklerini, teknolojiye açık olduklarını ve kitle iletişim araçlarından birisi olan radyoyu aktif bir şekilde dini iletişim aracı olarak kullandıklarını ortaya koymaktır. Bu nedenle çalışmada özelde İslamiyet’in genelde ise diğer dinlerin modernitenin bir sonucu olarak ortaya çıkan radyoyla ilişkisi geniş bir eksende ele alınmıştır. Bu bağlamda dünya ve Türkiye’deki radyo yayıncılığının başlangıcına değinilmiş ve tarihi süreç içerisinde nasıl farklı bir formatta kullanılmaya başlandığı ortaya koyulmuştur. Radyonun eğlence ve eğitim amaçlı kullanımından propaganda amaçlı kullanımına oradan da dini amaçlı yayınlara geçiş süreci farklı perspektiflerle değerlendirilmiştir. Dolayısıyla çalışmada radyonun yaygın olarak kullanılmaya başlamasıyla birlikte dini oluşumların bu aracı kullanmakta geç kalmadığı fikrine ulaşılmıştır. Bu bakımdan çalışmanın kapsamını radyonun ortaya çıkmasının ilk yılları olan 1920’li yıllar oluşturmaktadır. Çalışmada tüm dünyada dini yayınların belirli bir formata oturduğu 1990’lı yıllara kadar gidilmiş ve hangi programların yapıldığı ile ilgili tespitlerde bulunulmuştur. Yapılan incelemeler neticesinde dini programlarının ilk örneklerinin Amerika’daki uygulamalarla başladığı anlaşılmıştır. Ayrıca bu makalede Avrupa ülkelerindeki dini yayın saatleri ele alınıp, Türkiye’de dini yayınların radyo alanındaki gelişimi değerlendirilmiştir. Nihai olarak Türk toplumunun 1950’lerden sonra radyolardaki dini programlar aracılığıyla bilgilendirilmeye başlanıldığı ve merak ettiği sorulara cevap bulduğu gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Dini İletişim, İslam ve Modernite, Radyo ve İletişim, Kitlesel İletişim, Dini Radyo Programı
