Özet
ARTHUR DANTO ÖZGÜRLÜĞÜ: SANATIN SONUNDAN SONRA
1984 yılında sanat eleştirmenliğine başlayan ve bu yıldan itibaren ‘The Nation’ dergisinde sanat yazıları yazan sanat eleştirmeni ve filozof Arthur Danto, eleştirmenliğe başladığı ilk senesinde ünlü makalesi ‘Sanatın Sonu’nda 1960’lı yıllarda sanatın sonlandığını dile getirmiştir. Büyük tartışmalara neden olmasına rağmen iddiasını aynı şekilde sürdüren Danto, on yıl sonra da düşünce ve görüşlerini iddia ettiği sav çerçevesinde daha detaylı sunabilmek adına kitaplaştırdığı ‘Sanatın Sonundan Sonra: Çağdaş Sanat ve Tarihin Sınır Çizgisi’ adlı eserini yayımlamıştır. Ancak bu kez Danto, belki de makalesinde olduğu gibi eserin adından kaynaklı yanlış anlaşılma olasılıklarına karşı tedbiren yeni kitabının adına ‘Sonra’yı ilave etme ihtiyacı duymuştur. Çünkü bu başlık da ilk başta, özellikle kitabı okumayanlar için negatif bir çağrışım yapsa da; aslında Danto ‘Sanatın Sonu’ deyimiyle, temsili sanatların taklitçiliği ile modern sanatın kendine özgü biçimciliğinden sıyrılmayı başarmış sanatın özgür, çoğulcu, kural tanımaz yeni yapısını anlatmaya çalışmıştır. Bu yüzden de ‘Sanatın Sonundan Sonraki Sanat’ ve ‘Tarih Sonrası Sanat’ gibi tanımlamalarda da bulunmuştur. Danto’yu diğer sanat eleştirmenlerinden ayıran nokta ise sanatı belirli standart, kalıplaşmış norm ve ilkelerle anlatmaya ve yorumlamaya alışmış kişilerin karşısına kendisine özgü tarihsel ve kültürel bir model ve metodolojiye dayalı geliştirdiği eleştirel bir programla çıkmayı başarabilmesidir. Dolayısıyla Danto, daha çok sanatın dönüşüm ve değişim noktalarındaki geçişleri dikkate alan ve dünden bugüne sanatın nasıl özgürleştiğiyle ve onun daha ne gibi alternatifler sunabileceğiyle ilgili konular üzerine eğilmektedir. Bu çalışmada da, Danto’nun ‘Sanatın Sonu’na dair ortaya attığı baskın kavramlar ele alınarak oluşturulan yedi başlıkta sanatın temsili yeterlilikten postmodernizme kadar giden yolculuğundaki durak noktaları, kırılmaları ve değişimleri anlatılmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Öngörü, Nesnel Tarihsel Yapılar, Tarih Sonrası Sanat, Sanatın Özgürleşmesi, Pop Sanat.
