Özet
YABANCILAŞTIRMA POLİTİKASININ TÜRK DİLİNİN CÜMLE YAPISINA ETKİLERİ
Toplumun aynası olan dil, ait olduğu toplumun değerleri, ihtiyaçları, siyasi ve dini değişimleri kültürel unsurlarıyla şekillenmekte ve gelişmektedir. Türkçede bu olumsuz etkilenmenin yansımaları dilin birçok yönünde hala tartışmaları sürdüğü gibi kendini göstermektedir.
Türkçenin düşünce sistemini ve gramer mantığını göz ardı emek suretiyle yabancı emellere, farklı siyasi amaçlara hizmet eden çevreler türemiştir. Sorunun kaynağı yabancı dillerin gramer yapılarında aranmalıdır.
Din değişikliğinden sonra, İslam kültürüyle birlikte Arap ve Fars dillerinin etkileri, özellikle bağlaçların bağlama edatlarının Türkçenin cümle yapısına etkisi dilimizin bu alanda gördüğü ilk olumsuz etkilerdendir.
Bu etkiler devam ederken Tanzimatla birlikte, Batı dillerindeki gramer mantığı özellikle Fransızcanın gramer kalıpları Türkçenin yapı ve işleyiş özelliklerine ters düşerek etkisini göstermiştir. Bu kalıplar fiilimsilerin cümle içinde yardımcı cümle görevinde olduğunu düşündürdüğü için bazı gramercilere Türkçede “ girişik birleşik cümle” çeşidinin varlığını savundurmuştur.
Ne var ki bu görüş ele alınırken, Türkçenin yapı ve işleyiş özellikleri, anlam merkezli bir dil olması, temel cümleye bağlı yardımcı cümlelerin Hint - Avrupa dil ailelerine ait bir özellik olması göz ardı edilmektedir. Türkçe şekle dayalı yapıların oluşumlarıyla incelenmeye ve değerlendirilmeye çalışılmaktadır.
İç yapının dış yapıyı belirlediği bir özelliğe sahip olan Türkçeyi, bu çerçeveden incelememek, Türkçe düşünmemek, yabancı dillerin ifade, düşünüş ve şekil yapılarına göre hareket etmek dilimize vurulan en büyük darbelerden biridir. Duygu ve düşüncenin zihinde başladığı, kalıplar halinde dile yansıdığı dilbilimin gösterdiği bir gerçektir. Bu gerçek, bir dili, dolayısıyla düşünce ve kültür birliğini yok etmek için tersine işletilen bir politika haline getirilmiştir.
Toplumların her alanda duydukları ihtiyaç ve değişimlerin ilk izleri kendini önce kültürel unsurlarda gösterir. Sonra da dilin iç ve dış yapısına etki eder. Söz konusu makalemizde bu olumsuz etkilerin bıraktıkları izler konusu ele alınarak sonuçlarıyla birlikte çözüm yolları ortaya konmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Değişim, gramer, cümle yapısı, dil politikası
