Özet
BİR DENİZCİLİK NASİHATNÂMESİ : PÎRÎ REİS’İN BAHRİYE’SİNİN MANZUM BÖLÜMÜ
İstanbul’un fethiyle birlikte Osmanlı'da denizcilik, coğrafya ve haritacılığa olan ilgi artmış ve bu sahadaki çalışmalar 16. yüzyılda Pîrî Reis’le zirveye çıkmıştır. Dünya denizcilik ve coğrafya tarihinin en mühim kitaplarından birisi olan bu eser; harita, pusula ve coğrafya konularında uzmanlaşmış bir kişi olan Piri Reis tarafından hazırlanmıştır. Akdeniz’i baştan başa gezip seyahatlerinde tuttuğu notları daha sonra derleyerek Bahriye adıyla ayrıntılı bir eser ortaya koymuş olan Piri Reis, bu eseri 1526'da Kanuni’ye sunmuştur. Akdeniz ve denizcilik üzerine çok önemli bilgileri içeren bu kılavuz eser, yurt dışında da çok okunmuş ve birçok nüshası ortaya çıkmıştır. Pîrî Reis’in Bahriye adlı bu eseri genellikle bir denizcilik ve coğrafya eseri olarak kabul edildiğinden, manzum giriş bölümünün edebî değeri ve nasihatnâme yönü pek incelenmemiştir. Oysa, Bahriye bir denizcilik ve coğrafya kitabı olmakla birlikte, tam 1200 beyit tutan manzum giriş ve hatime bölümleriyle tam bir edebî eser ve bir denizcilik nasihatnâmesidir. Giriş ve hâtime bölümleri böylesine hacimli bir nasihat mesnevisini ihtiva eden bir eserin, bir denizcilik nasihatnâmesi olarak ele alınması tabiîdir. Bu bölümler, şekil, muhteva ve üslupça da klasik Osmanlı nasihat mesnevilerine uygun tarzda düzenlenmiştir. Bu makalede bu eser bir denizcilik nasihatnâmesi olarak ele alınıp incelenmektedir.
Anahtar Kelimeler
Piri Reis, Bahriye, manzum, nasihatnâme.
