|
|
|
Yazar
|
:
Ülkü ELİUZ
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2020
|
|
Sayı |
:
55
|
|
Sayfa |
:
120-130
|
|
DOI Number: |
:
|
| Cite : |
Ülkü ELİUZ , (2020). FROM MYTH TO IMAGE: DAĞLAR DEVRİLDİĞİNDE/ EBEDİ NİŞANLI . Route Education and Social Science Journal , 55, p. 120-130. Doi: 10.17121/ressjournal.2808.
|
|
965 869
|
Özet
Cengiz Aytmatov, öze dönüşün gerekliliği ve ötekileşmenin tehlikelerinin farkındalığında bilinç olarak kolektif biyografyamızın hatıralar ve hareketlerden oluşan somut hamurunu yeni’den yoğuran bir sanatkârdır. Yaşamsal kaynaklara, değerler dünyasına yönelik tehditlerin kişi, toplum hatta insanlık üzerindeki tahribatının sorgulandığı anlatılarında, psikolojik ve sosyolojik göndermelerle simgesel söylemde evrensel metinler oluşturur. Simgesel kodların kendi oluş sürecindeki hayati etkisinin ve öneminin farkındalığındaki Cengiz Aytmatov, geçmiş ile şimdiyi akılda tutma ve karşılaştırma aracığıyla geleceği görmeyi hedefleyen aydınlık kimliktir. Eserlerinin mitten simgeye derinleşen kurgusal dünyasında, bireyin ve insanlığın kaderini aynı düzlemde aktarır.
Cengiz Aytmatov’un imge ve düş ürünü Dağlar Devrildiğinde/Ebedi Nişanlı adlı romanı, duyusaldan düşünsele geçişi mümkün kılan kültürel bellek mekanlarının metinsel arketip niteliğinde kullanıldığı mitik değerlerden oluşan bir anlatıdır. Anlatı içinde anlatı ve genişletme yöntemlerinin yer aldığı eserde, söylemsel izlekler ve tinsel bağıntıda geçmiş ve şimdi aynasında dört uzam buluşur: Arsen Samançin ve kar parsı Caabars’ın öyküsü; gönderge metin olan Ebedi Nişanlı efsanesi ve de Son Söz olarak yer alan başkişi Arsen tarafından yazılan “Öldürmek-Öldürmemek” adlı hikâye. Eserde kurgu, yatay boyutta karakterlerin bireysel yaşam serüveninden; dikey boyutta ise, mitik düzlemde zamanla değişmez olanın eş zamanlı anlamından oluşur.
Bu bildiride yatay ve dikey boyutlu dört katmanda kurgulanan Dağlar Devrildiğinde/ Ebedi Nişanlı adlı romanın mitik öğelerle donatılmış kurgusal dünyası tahlil edilecektir. Böylece değerler manzumesinin sağlam bir biçimsel kurgu ile metinleştiği eserin tinsel varoluş kaynaklarından ödünçlenen yapısı ve derin anlam dizgesindeki örtük anlamların somut dünyada yeni’lenme görüngüleri çözümlenecektir.
Anahtar Kelimeler
Ebedi Nişanlı efsanesi, insan, hayvan, toplum, mit, simge.
Abstract
Cengiz Aytmatov is an artist who kneads again concrete dough of collective biography which consists of memories and actions as a conscience with awareness of necessity to return to essence and dangers of being marginalized. In his narratives that destruction of threats oriented to vital sources, world of values on person, society and also humanity is being questioned, he creates universal texts in symbolical discourse with psychological and sociological references. Cengiz Aytmatov’s novel Dağlar Devrildiğinde/Ebedi Nişanlı as a product of image and vision is a narration consists of mythic values in which cultural memory spaces that makes it possible to pass from sensual to intellectual are being used as textual archetype. In novel that narration in narration and extension techniques are being used, four extensions get together in mirror of past and present at discoursive themes and moral relation: The story of Arsen Samançin and snow panther Caabars; legend of Eternal Engaged as referent text; and the story named “To Kill-Not to Kill” which takes part as Last Word written by protagonist Arsen. In novel, fiction consists of characters’ singular life adventure in horizantal dimension and synchronous expression of unchangeable in time in mythic planeand vertical dimension.
In this paper, fictional world of Dağlar Devrildiğinde/ Ebedi Nişanlı which is being equipped with mythic elements and fictionalized on four layers with horizantal and vertical dimensions is going to be analysed. Thus, renecual phenomenons of implicit meanings at deep meaning sytem in concrete world and borrowed structure from immaterial existence sources of the text in which values poems get together with a steady stylistic fiction are going to be resolved.
Keywords
Legend of Eternal Engaged, human, animal, society, myth, sign.
