|
|
|
Yazar
|
:
Yusuf AVCI
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
39(1)
|
|
Sayfa |
:
23-35
|
|
DOI Number: |
:
|
| Cite : |
Yusuf AVCI , (2019). DİVÂN-I LÜGAT’İT TÜRK’TE SES GELİŞİMİ VE YAZIM KARŞILAŞTIRMALARI. Route Education and Social Science Journal , 39(1), p. 23-35. Doi: 10.17121/ressjournal.1935.
|
|
1161 1069
|
Özet
Bu karşılaştırmalar aynı nüsha üzerinde çalışan Besim Atalay “Divân ü Lügat’it Türk” ve Talat Tekin “XI Yüzyıl Türk Şiiri”’ yle bunlardan farklı bir nüshaya çalışan Fıtrat’ın “En Eski Türk Edebiyatı Numuneleri” adlı eser karşılaştırıldığında aynı kelimede bazı seslerin değiştiği ve farklı yazıldığı görülür.
Bu ses ve yazım farklılıkları belirli kelimeler üzerinden nazal n (ñ) sesinin önceki durumu ve sonraki gelişim şekilleri değerlendirilir. ñ sesinin DLT’de daha önceki ses değerinin nk olduğunu görüyoruz. Bu durum aynı kelimenin parantez içinde ذك şeklinde yazılması bir tercih değil ڭ ñ ve گ g ses değerlerinin ayrımını ifade etmek içindir. kinkeşdi (kiñ eşdi), sünkeşdi (süñeşdi), manka (maña), anık (anıñ), ankar (añar), künklüm (küñlüm), yalınkuk (yalıñuk) yüzinkke (yüziñe), tinlinkni (tılıñnı) gibi. Bunun yanında birçok kelimenin de hem k hem de g’li şekilllerini görmek mümkündür: erk> erig, ülük>ölüg, ükreyü>ügriyü gibi.
Konuşma dilinden derlenen metinlerde erken dönemde lehçe ve şivelerin bazı özellikleri bu sesler üzerinden yazıya yansır. ñ sesinin de g sesi gibi lehçe ve şivelerde ayırt edici özelliği öne çıkarak lehçe ve şive ayrımında etkili sesler arasına girebilir.
Anahtar Kelimeler
Fıtrat, en eski numune, Türk edebiyatı, Kaşgarlı Mahmud
Abstract
In this study, compared the differences between the two study which Besim Atalay “Divân ü Lügat’it Türk”, Talat Tekin “XI Yüzyıl Türk Şiiri” and Fıtrat “En Eski Türk Edebiyatı Numuneleri”. The following conclusion have been reached in this study: Some sounds change in the same words.
The "n (ñ)" nasal sound development in old Turkish languages and with the "Divân ü Lügat’it Türk" have been shown with examples. In DLT (Divân ü Lügat’it Türk), sound “ñ”in the form of audio “nk” we said. It shows the difference between ڭ ñ and گ g sound values. For instance: kinkeşdi (kiñ eşdi), sünkeşdi (süñeşdi), manka (maña), anık (anıñ), ankar (añar), künklüm (küñlüm), yalınkuk (yalıñuk) yüzinkke (yüziñe), tinlinkni (tılıñnı). In addition to this, we can see both form k and g of the many words: erk> erig, ülük>ölüg, ükreyü>ügriyü.
The results of this study, sound g (such as sound ñ) may be among the influential voices. Examples are given in this differences.
Keywords
Fıtrat, en eski numune, Türk edebiyatı, Kaşgarlı Mahmud
